W dniu 15 stycznia 2013 r., weszła w życie ustawa o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność – tzw. ustawa abolicyjna. Ustawa ta, umożliwia osobom, prowadzącym w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r., pozarolniczą działalność gospodarczą, złożenie wniosku o umorzenie nieopłaconych składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe, oraz na Fundusz Pracy, a także, należnych od nich odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnień, opłat dodatkowych i kosztów egzekucyjnych. Na tej podstawie podlegać mogą umorzeniu należności za okres od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r. – po spełnieniu wymaganych warunków. W takiej sytuacji, ZUS wydaje decyzję, konkretyzującą warunki umorzenia należności, a następnie – po ich spełnieniu przez ubezpieczonego – kolejną decyzję merytoryczną, o umorzeniu należności.
Co do zasady, zgodnie z art. 1 ust. 4 ustawy abolicyjnej, wnioski o umorzenie zaległych składek mogły być składane w terminie 24 miesięcy od wejścia w życie ustawy – a więc, do dnia 15 stycznia 2015 r.
Mimo, iż wskazany termin upłynął już ponad dwa lata temu, należy pamiętać, iż możliwość umorzenia składek na tej podstawie, nie wygasła zupełnie. Mianowicie, wniosek o abolicję, można złożyć również w sytuacji, gdy decyzja ZUS, ustalająca wysokość zaległości, wydana została po upływie tego terminu – w takiej sytuacji, termin na złożenie wniosku, wynosi 12 miesięcy od uprawomocnienia się takiej decyzji. Co bardzo istotne, dotyczy to również decyzji ZUS, ustalających wysokość zaległości, wydanych w konsekwencji niezrealizowania postanowień decyzji o warunkach abolicji. Tak więc, w przypadku, gdy przedsiębiorca, starając się o umorzenie zaległych składek, nie wykonał warunków zawartych w pierwszej decyzji o warunkach umorzenia, co poskutkowało wydaniem przez ZUS decyzji odmownej, i ustalającej wysokość zadłużenia – taki przedsiębiorca ma możliwość ponownego złożenia wniosku o abolicję – we wskazanym, 12-miesięcznym terminie.